Türkoloji Konuşmaları’nın “ ‘Ötekiler’in Anlattıkları: Türkiye’de Yeraltı Edebiyatı” başlıklı 49. toplantısı Doç. Dr. Zeynep Kevser ŞEREFOĞLU DANIŞ’ın moderatörlüğünde, Doç. Dr. Hayrunisa TOPÇU’nun katılımlarıyla gerçekleşti. Topçu, öncelikle yeraltı edebiyatı kavramının tanımı ve bu kavram etrafında gerçekleştirilen tartışmalar hakkında bilgi verdi. Yeraltı edebiyatının modernizmle ortaya çıktığını ifade eden Topçu, bu edebiyat etrafında karşılaşılacak ilk kavramın “kötülük” olduğunu ortaya koydu. Yeraltı edebiyatının içinde barındırdığı aykırılığın bir göstergesi olarak “alt kültür edebiyatı”, “öteki edebiyat”, “suç edebiyatı”, “sokak edebiyatı” ve “mezarlık edebiyatı” gibi terimlerle anıldığını ancak bununla birlikte hangi metinlerin yeraltı edebiyatı kapsamında anılacağı konusunda bir fikir birliği bulunmadığını ifade etti. Eserlerin, hem yazarlarının yaşamlarındaki aykırılıklar hem de kendilerine özgü konu seçimleri, üslupları ve bakış açılarıyla ana akım edebiyat anlayışından ayrıldıklarını ortaya koydu. Türün edebiyattaki ilk örneğinin 18. yüzyılda Marques de Sade ile başladığını ve yazarın eserlerinde ahlak, yasa, din gibi insanı kuşatan tüm iktidar biçimlerini reddettiğini belirtti.
Genel olarak yeraltı edebiyatı kavramı hakkında bilgi verdikten sonra Topçu, Türkiye’de yeraltı edebiyatından bahsetti ve çağdaşlaşma idealinin çöküşü, 12 Eylül darbesinin yarattığı travma, kentleşmenin hızlanması, postmodernizmin çoğulcu yapısı, teknolojik imkanların artması ve kitle iletişim araçlarının yaygınlaşması gibi unsurların yeraltı edebiyatı için uygun bir zemin hazırladığını ifade etti. Türkiye’de Kanat Güner, Metin Kaçan, Hakan Günday, Sibel Torunoğlu, Altay Ökrem, Hüseyin Kıran, Alper Canıgüz, Aytaç Ars, Şebnem İşigüzel, Mehmet Murat Somer, Ayça Seren Ural gibi yazarların yeraltı edebiyatı kapsamında değerlendirilebileceğini belirtti. Bu genel bilgilerin ardından Topçu, Metin Kaçan’ın Ağır Roman’ı ve küçük İskender’in Cehenneme Gitme Yöntemleri adlı eserlerini yeraltı edebiyatı bağlamında değerlendirdi.
Toplantı, katılımcıların soruları ve tartışma kısmının ardından sona erdi.
